1. Tổng quan về Hải Phòng

Hải Phòng là thành phố cảng lớn nằm bên bờ biển Đông của miền Bắc Việt Nam, cách Hà Nội khoảng 100–120km về phía đông. Với cảng biển quốc tế sâu và hệ thống giao thông thuận lợi (đường bộ, hàng không, đường thủy), Hải Phòng được ví như “cửa ngõ ra biển” của vùng đồng bằng Bắc Bộ. Thành phố mang đậm dấu ấn của lịch sử và văn hóa: phố phường có nhiều công trình kiến trúc Pháp cổ kính (Nhà hát lớn, phố Tam Bạc, chợ Sắt…), hệ thống đền chùa nổi tiếng (Đền Nghè, Đình Hàng Kênh, Chùa Dư Hàng…) cùng với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ (rừng núi, đảo) và các bãi biển đẹp. Mùa hè, Hải Phòng được nhuộm màu đỏ rực rỡ của hoa phượng vĩ trên khắp các tuyến phố, tạo nên biệt danh “Thành phố hoa phượng đỏ”. Đây cũng là niềm tự hào của người dân đất Cảng và là nét đặc trưng không thể thiếu trong bức tranh du lịch Hải Phòng. Tổng quan, du khách đến Hải Phòng sẽ được khám phá một thành phố cảng năng động, trẻ trung, vừa mang vẻ đẹp thiên nhiên vừa giàu bản sắc lịch sử văn hóa.

2. Cẩm nang du lịch Hải Phòng hữu ích

2.1 Mùa đẹp nhất để đi du lịch Hải Phòng

Khí hậu Hải Phòng thuộc miền nhiệt đới gió mùa với bốn mùa rõ rệt. Mùa hè (tháng 4–10) ở Hải Phòng thường nóng ẩm, có nhiều nắng và ít mưa, rất thích hợp cho các hoạt động du lịch biển, tắm bãi và vui chơi ngoài trời. Đây cũng là lúc các bãi biển như Đồ Sơn, Cát Bà nhộn nhịp khách du lịch, hoa phượng nở rộ khắp thành phố vào tháng 5–6 tạo cảnh quan rực rỡ. Mùa thu (tháng 9–10) biển vẫn đẹp, trời trong xanh, thời tiết dịu mát, thích hợp ngắm cảnh và dạo phố. Mùa đông (tháng 11–3) ở Hải Phòng lạnh hơn Hà Nội đôi chút, nhưng vẫn có thể trải nghiệm các món lẩu nóng và lễ hội mùa xuân (như Lễ hội hoa phượng đỏ đầu tháng 5). Tóm lại, du khách nên ưu tiên đi vào khoảng tháng 4–10 để tránh mưa nhiều và tận hưởng khí hậu khô ráo, thuận lợi cho tham quan, nghỉ dưỡng.

2.2 Di chuyển đến Hải Phòng thuận tiện

Hải Phòng cách Hà Nội chỉ khoảng 100km nên việc di chuyển từ miền Bắc rất dễ dàng. Nếu đi bằng ô tô hoặc xe máy, du khách có thể chạy theo Quốc lộ 5 (qua Hải Dương) hoặc cao tốc Hà Nội–Hải Phòng, mất khoảng 1.5–2 tiếng tùy điểm xuất phát. Tàu hỏa từ ga Hà Nội đến ga Hải Phòng cũng là lựa chọn tiết kiệm (vé mềm và cứng khoảng 70.000–100.000đ). Ngoài ra, nhiều xe khách chạy tuyến từ các bến xe Giáp Bát hoặc Mỹ Đình đến Hải Phòng, thời gian khoảng 1 giờ, giá vé khoảng 100–150 nghìn đồngv. Từ các tỉnh miền Trung và Nam, du khách có thể ra sân bay Nội Bài bay thẳng đến sân bay Cát Bi (Hải Phòng) – đây là sân bay quốc tế nối Hải Phòng với TP.HCM, Đà Nẵng, Nha Trang… của các hãng Vietjet, Vietnam Airlines, Pacific Airlines. Phương tiện tại chỗ phong phú gồm xe máy cho thuê, taxi, xe buýt và dịch vụ gọi xe công nghệ, thuận tiện để khám phá thành phố.

3. Có gì chơi ở Hải Phòng?

Hải Phòng có rất nhiều điểm du lịch phong phú, từ bãi biển, đảo thiên nhiên đến các di tích lịch sử – văn hóa và các khu phố sầm uất. Dưới đây là những điểm nổi bật du khách không nên bỏ lỡ:

Bãi biển và đảo thiên nhiên

Bãi biển Đồ Sơn – Bãi biển nổi tiếng nhất của Hải Phòng, chỉ cách trung tâm khoảng 20km. Đồ Sơn là khu du lịch biển thu hút đông khách mỗi mùa hè nhờ bãi cát dài, nước biển trong xanh và nhiều dịch vụ giải trí. Bãi biển Đồ Sơn được chia thành 4 khu tắm, trong đó khu II có bãi tắm rộng, thoai thoải và cát mịn, rất an toàn cho trẻ em. Du khách có thể tắm biển, thưởng thức hải sản ngay trên bãi hoặc khám phá các công viên nước, khu trò chơi xung quanh.

Đảo Cát Bà và Vịnh Lan Hạ – Cát Bà là đảo lớn nhất nằm trong Vịnh Hạ Long, thuộc địa phận Hải Phòng. Từ cảng Đình Vũ (Hải Phòng) có phà và tàu cao tốc đưa khách ra đảo. Cát Bà có cảnh quan thiên nhiên như tranh vẽ với bờ cát trắng dài, đồi núi xanh ngút ngàn và nhiều hòn đảo nhỏ bao quanh. Trên đảo có nhiều hoạt động hấp dẫn: tắm biển tại các bãi Cát Cò, khám phá Vịnh Lan Hạ trong xanh với hơn 400 hòn đảo lớn nhỏ, thăm Làng chài Cái Bèo, ngắm hoàng hôn, chèo kayak hay lặn ngắm san hô… Tại Cát Bà còn có Vườn quốc gia Cát Bà với hệ động – thực vật phong phú, du khách có thể trekking hoặc leo núi. Thời điểm lý tưởng đến Cát Bà là tháng 6–7 khi thời tiết thuận lợi nhất.

Hòn Dấu – Khu du lịch sinh thái Hòn Dấu nằm ở ngoại ô Bắc Đồ Sơn, cách trung tâm Hải Phòng khoảng 20km. Nhiều du khách ví Hòn Dấu như “Đà Lạt thu nhỏ” giữa lòng thành phố cảng nhờ rừng thông xanh mướt và không khí mát mẻ. Hòn Dấu có bãi biển nhân tạo và tự nhiên, các khu resort nghỉ dưỡng, khu trò chơi, khu spa… rất thích hợp cho các gia đình và nhóm bạn. Ngoài bãi biển, du khách có thể tham gia chèo thuyền kayak trong hồ lớn, tham quan hải đăng Hòn Dấu hoặc thưởng thức ẩm thực hải sản ngay tại đây.

Đảo Bạch Long Vĩ – Là hòn đảo xa nhất trong Vịnh Bắc Bộ (thuộc Hải Phòng), Bạch Long Vĩ giữ được vẻ hoang sơ hiếm có. Hòn đảo nhỏ này có khí hậu mát mẻ quanh năm, nổi tiếng với hải sản tươi ngon, là nơi ngắm hoàng hôn lý tưởng. Du khách có thể đến Bạch Long Vĩ bằng tàu từ bến Gót (Cát Bà); nơi đây mang lại trải nghiệm bình yên, thích hợp cho những ai muốn lánh xa phố thị ồn ào.

Di tích lịch sử và cảnh quan

Bến tàu không số K15 (Bến Nghiêng) – Di tích quốc gia đặc biệt gắn liền với lịch sử kháng chiến chống Mỹ của quân dân Hải Phòng. Bến tàu K15 nằm ở Vạn Hương (Đồ Sơn), nơi hồi chiến tranh từng là điểm tập kết xuất nhập vật tư ra Bắc vào Nam trên hải trình “đường Hồ Chí Minh trên biển”. Ngày nay, bến tàu này vẫn được bảo tồn nguyên trạng để làm điểm tham quan về lịch sử cách mạng, nhiều du khách ghé thăm để tưởng niệm và tìm hiểu quá khứ hào hùng của dân tộc.

Quần thể Núi Voi – Núi Voi (thuộc huyện An Dương) là một cụm núi có nhiều hang động đẹp như Hang Voi, Hang Cá Chép, Hang Bể…. Núi Voi cao nhất Hải Phòng, phong cảnh thiên nhiên ở đây rất hoang sơ. Du khách thường đi bộ hoặc trekking khám phá các hang động ấn tượng, ngắm nhìn toàn cảnh vùng đồng bằng bao la. Điểm tham quan này phù hợp cho một chuyến du lịch 1 ngày, đưa du khách gần gũi với thiên nhiên và thử cảm giác mạo hiểm.

Tháp Tường Long – Một di tích lịch sử cổ hơn một nghìn năm ở Đồ Sơn. Tháp được vua Lý Thái Tông xây từ năm 1058 trên đỉnh Long Sơn, tượng trưng cho giấc mộng “rồng vàng” hiện ra. Tháp cao và có tầm nhìn rộng, từ đây du khách có thể ngắm nhìn toàn cảnh Đồ Sơn và biển Cửa Đối xanh biếc. Tháp Tường Long là minh chứng kiến trúc – tín ngưỡng thời Lý, là điểm đến thú vị cho những ai yêu thích lịch sử cổ Việt Nam.

Văn hóa tâm linh và kiến trúc

Chùa Dư Hàng (Phúc Lâm Tự) – Ngôi chùa cổ nằm ở số 121 phố Dư Hàng (phường Lê Chân, trung tâm Hải Phòng) được xây từ thời Tiền Lê, trên 1.000 năm tuổi. Chùa mang kiến trúc cổ kính, nơi lưu giữ nhiều hiện vật quý giá của lịch sử Việt Nam. Vào dịp Tết, chùa rất đông khách thập phương đến chiêm bái. Bước vào chùa Dư Hàng, du khách cảm nhận không gian yên tĩnh, thanh bình giữa lòng phố thị sầm uất. Đây là điểm đến không thể bỏ qua cho những ai muốn tìm hiểu văn hóa tâm linh Hải Phòng.

Đình Hàng Kênh – Đình làng nổi tiếng ở địa chỉ 55 Nguyễn Công Trứ (phường Lê Chân, cách trung tâm ~5km). Đình Hàng Kênh (hay Nhân Thọ Đình) được dựng từ thế kỷ 18, là một trong những đình cổ nhất của thành phố. Với kiến trúc truyền thống đình làng Việt Nam cổ kính, đình thờ Thành Hoàng làng và tướng Ngô Quyền – người được kính trọng là “tổ Trung Hưng”. Nét độc đáo của đình Hàng Kênh là bộ hoành phi câu đối sắc nét và lối bài trí trang nghiêm. Khách du lịch ghé thăm có thể chiêm ngưỡng nghệ thuật điêu khắc gỗ tinh xảo và tìm hiểu về tục thờ cúng Thành Hoàng của người dân địa phương.

Đền Nghè – Đền nằm ngay trung tâm thành phố (phố Lê Chân, quận Ngô Quyền), là điểm tâm linh lâu đời gắn liền với tên tuổi nữ tướng Lê Chân – người khai mở vùng đất Hải Phòng. Đền Nghè mang kiến trúc triều Nguyễn đầu thế kỷ XX, hiện được công nhận di tích lịch sử văn hóa. Bên trong đền thờ Ni sư Lê Chân, vị tướng tài trí nổi danh thời Hai Bà Trưng, có công bình định giặc và lập làng An Biên. Đền Nghè được trang trí lộng lẫy với nhiều mảng chạm trổ hoa văn truyền thống, là nơi du khách có thể tìm hiểu về lịch sử hình thành thành phố và thắp hương cầu bình an, may mắn.

Nhà hát lớn thành phố Hải Phòng – Một công trình kiến trúc Pháp cổ điển nổi bật của thành phố, được xây dựng từ năm 1904 và hoàn thành năm 1912. Kiến trúc nhà hát mang dáng dấp tinh tế với các phù điêu trang trí độc đáo, đến nay vẫn thu hút du khách bởi vẻ đẹp cổ kính. Hải Phòng là một trong ba thành phố có nhà hát kiểu Âu đẳng cấp (cùng Hà Nội và TP.HCM). Ngày nay, Nhà hát lớn Hải Phòng được bảo tồn như di tích văn hóa, thường tổ chức các buổi biểu diễn nghệ thuật. Đây cũng là điểm “check-in” nổi bật nhờ khung cảnh sang trọng và lịch sử đáng tự hào.

Phố cổ Tam Bạc – Tuy không phải “phố cổ” theo nghĩa phố cổ Hội An, Tam Bạc là con đường dài theo ven sông cùng tên, lưu giữ không khí xưa cũ của Hải Phòng. Sau khi Pháp rút, con đường này được đổi tên thành Tam Bạc, từ đó trở thành tuyến phố cổ trung tâm với nhiều biệt thự kiến trúc Pháp cũ, cây xanh mát mẻ chạy dọc sông Tam Bạc. Người dân vẫn thường nói “Ai đến đất Cảng mà chưa ghé phố Tam Bạc thì chưa gọi là đã đặt chân”. Tản bộ dọc Tam Bạc lúc hoàng hôn, ngắm ánh sáng thành phố soi trên mặt sông lững lờ, du khách cảm nhận được nét duyên dáng cổ kính pha lẫn hiện đại của Hải Phòng.

Chợ Sắt Hải Phòng – Là ngôi chợ xây từ thời Pháp thuộc, nay nằm ở khu vực cầu Vượt (quận Lê Chân). Chợ Sắt (Grande Marché) từng là chợ lớn nhất vùng duyên hải Bắc Bộ, xếp loại I (hạng đặc biệt) của Việt Nam. Chợ tọa lạc ngay ven sông Tam Bạc, từng là trạm trung chuyển hàng hóa trên tuyến đường thủy từ Hải Phòng đi các tỉnh. Ngày nay chợ Sắt vẫn đông đúc với tiểu thương buôn bán đủ loại hàng hóa. Du khách tham quan đây có thể tận mắt thấy kết cấu chợ Pháp xưa với mái ngói cổ, sàn gỗ trên cao. Đây cũng là nơi mua sắm đặc sản, quà lưu niệm với giá cả bình dân, mang lại trải nghiệm chân thật về đời sống thương mại địa phương.

4. Hành trình khám phá ẩm thực đặc sắc tại Hải Phòng

Ẩm thực Hải Phòng nổi tiếng phong phú, đậm đà hương vị biển cả và đặc trưng của vùng đồng bằng Bắc Bộ. Dưới đây là những món “đặc sản” nên thử:

Bánh đa cua Hải Phòng – Món bún/bánh đa nấu với nước dùng từ cua đồng tươi ngọt, có màu đỏ nhạt đặc trưng. Một bát bánh đa cua bao gồm sợi bánh đa màu đỏ, riêu cua (tỏi khô chiên đổ vào nước), thịt cua săn chắc, thêm tôm bóc nõn, cá rô đồng rán và chả lá lốt, ăn kèm rau sống như rau muống, cải, giá đỗ. Nét hấp dẫn của bánh đa cua là vị ngọt thanh tự nhiên của nước dùng và cái béo bùi của gạch cua, rất hợp với bữa sáng hoặc trưa. Bánh đa cua Hải Phòng được liệt vào danh sách Top 50 món ăn đặc sản Việt Nam, và du khách có thể tìm thấy ở nhiều quán lâu đời như Bà Cụ (Cầu Đất), Lạch Tray….

Bún tôm Hải Phòng – Món bún nước với thành phần chính là tôm đất (tôm rảo) xào thơm cùng gia vị. Nước dùng bún tôm được chế biến từ tôm tươi và xương heo, thường có vị ngọt đậm đà mà không hề tanh. Phải nói “bún tôm” của Hải Phòng là một món ăn mang đậm mùi biển: tô bún đầy ắp, nước dùng sóng sánh, phía trên có tôm bóc nõn xào săn, chả lá lốt, một chút rau cần, rau cải… Bún tôm ăn kèm tương ớt, nước mắm chua cay đặc trưng của đất Cảng. Nhiều thực khách đánh giá “xuýt xoa” bởi hương vị tươi mới, khó quên của món bún tôm khi ghé thăm Hải Phòng.

Nem cua bể Hải Phòng – Một đặc sản trứ danh của Hải Phòng. Nem cua bể nhìn bên ngoài giống nem thường nhưng có kích thước vuông vức đặc biệt (thay vì hình ống). Nhân nem chủ yếu làm từ thịt cua biển tươi ngon của vùng Đồ Sơn – Cát Bà, kết hợp với thịt lợn xay, miến, nấm mèo… Nem được gói trong lớp bánh đa giòn rụm, khi chiên lên có màu vàng ươm bắt mắt. Một đĩa nem cua bể vàng óng, lớp vỏ giòn tan cùng nhân cua thơm bùi là điều làm hài lòng nhiều du khách. Nem cua bể Hải Phòng đã trở thành thương hiệu ẩm thực lâu đời của thành phố, thể hiện sự tinh tế trong ẩm thực biển của người Hải Phòng.

Giá bể xào (xào thơm giá biển) – Món ăn độc đáo, “phải thử mới biết”, nổi tiếng ở Hải Phòng. Giá bể là một loại nhuyễn thể biển có hình dáng giống giá đỗ (sống dưới cát và có những “chân” dài 4–5cm). Sau khi được làm sạch, giá bể được xào nhanh với các gia vị như hành, tỏi, riềng, nghệ, giấm và một chút gia vị tạo nên hương vị chua ngọt đặc trưng. Thịt giá bể giòn sần sật và thơm mùi gia vị, nước sốt vàng óng của nghệ và riềng rất bắt mắt. Đặc biệt, để ăn được giá bể đòi hỏi sự khéo léo và kiên nhẫn (phải dùng răng tách vỏ và thịt ngay trong miệng), nên dù là món vặt bình dân nhưng mang lại trải nghiệm thú vị cho du khách. Giá bể xào thường xuất hiện nhiều tại các khu ẩm thực như chợ Lương Văn Can; một bát giá bể nóng có giá rất hợp lý (20–50 nghìn đồng tùy nơi), giúp chuyến đi thêm phần độc đáo.

Bánh mì cay (hay còn gọi là bánh mì que) – Là món ăn vặt đặc trưng rất được ưa chuộng ở Hải Phòng. Chiếc bánh mì nhỏ bằng một gang tay, bên trong chỉ có nhân pate và thường ăn kèm với “chí chương” (tương ớt đặc trưng của Hải Phòng). Bánh mì cay giòn rụm, pate béo ngậy đượm gia vị đậm đà là điểm nhấn tạo nên sự hấp dẫn. Người ta có thể ăn 3–5 chiếc bánh mì nhỏ là đủ no nhẹ, rất tiện để dùng giữa lúc tham quan. Một số địa chỉ nổi tiếng của bánh mì cay ở Hải Phòng gồm Bà Già (57A Lê Lợi), Ông Cuông (Hàng Kênh) với hương vị gia truyền lâu đời. Bánh mì cay đã trở thành “linh hồn” của ẩm thực đường phố Hải Phòng, làm hài lòng cả du khách trong và ngoài nước đến thử.

Chè giun (cendol) – Món giải khát mát lạnh ngày hè rất quen thuộc tại Hải Phòng. Chè giun (đôi khi gọi là chè Thái ở Nam Bộ) có sợi thạch màu xanh lục từ bột gạo, ăn kèm nước cốt dừa béo thơm, đậu xanh hoặc đậu đỏ, đá bào… khiến thực khách vô cùng thích thú. Ở Hải Phòng, chè giun thường được pha loãng hơn, vị ngọt thanh từ nước cốt dừa và lá dứa được nhiều người ưa chuộng. Chỉ khoảng 10.000–12.000 đồng, bạn đã có một bát chè giun “bổ dưỡng và thanh mát” giải nhiệt đỉnh cao mùa hè. Chè giun được xem là một phần tinh túy của ẩm thực đường phố Hải Phòng, thường được bán rong ở các tuyến phố như Hàng Kênh, Đinh Tiên Hoàng, mang lại cảm giác thân thuộc, giải nhiệt nhanh gọn.

Dừa dầm Hải Phòng – Đặc sản chè trái cây nổi tiếng của thành phố hoa phượng. Một ly dừa dầm bao gồm dừa nạo sợi hoặc cùi dừa non, thạch dừa, trân châu, nước cốt dừa tươi, sữa đặc và đá bào. Hương vị dừa dầm rất thanh mát, kết hợp vị ngọt béo của dừa và sữa, ăn kèm trân châu dai giòn tạo nên sự hài hòa đặc biệt. Đây là món tráng miệng quen thuộc của người Hải Phòng, thường dùng để kết thúc “food tour” một ngày. Một cốc dừa dầm có giá khoảng 20.000–25.000đ, được bày bán nhiều trên các đường phố trung tâm (Lạch Tray, Miếu Hai Xã, v.v.), giúp hành trình ẩm thực của du khách thêm trọn vẹn.

5. Những điều bạn nên nhớ khi du lịch Hải Phòng

Thời tiết: Hải Phòng có khí hậu nhiệt đới gió mùa, ẩm, mùa mưa từ tháng 5–9 và mùa khô từ tháng 10–4. Đầu xuân (tháng 1–4) trời se lạnh, du khách nên mang áo ấm nhẹ; mùa hè (tháng 5–8) rất nắng nóng cần chuẩn bị kem chống nắng, mũ nón và áo mỏng; mùa thu (tháng 9–10) thời tiết dịu mát, dễ chịu; mùa đông (tháng 11–12) có thể lạnh và thỉnh thoảng có gió bấc, nên mang thêm áo khoác. Lưu ý theo dõi dự báo thời tiết vì mùa hè có thể có mưa dông hoặc bão từ biển Đông.

Trang phục & Ứng xử: Vì Hải Phòng là thành phố biển, nên quần áo thoáng mát, khô ráo là phù hợp (bạn cũng có thể mang theo đồ bơi để tắm biển). Dân địa phương cởi mở, thân thiện; khi tiếp xúc, cách xưng hô đơn giản (có thể dùng “chị/em” cho gần gũi). Nên kính trọng người lớn tuổi, giữ ý thức lịch sự tại các điểm tâm linh (cởi giày dép ngoài đền, chùa). Khi chụp ảnh ở các công trình, nên hỏi phép nếu có bảng cấm.

Di chuyển trong thành phố: Hải Phòng có taxi, xe ôm truyền thống và xe công nghệ (Grab, Be) hoạt động phổ biến. Nếu đi nhóm nhỏ, thuê xe máy sẽ giúp linh hoạt khám phá các điểm ở ngoại thành và đảo nhỏ (nhớ mang bằng lái xe và mũ bảo hiểm). Đường phố trung tâm rộng rãi, nhưng vào giờ cao điểm có thể đông đúc; du khách nên cẩn thận khi qua đường.

Lưu trú: Khách sạn và homestay ở Hải Phòng có nhiều mức giá từ bình dân đến cao cấp. Khu vực trung tâm (gần hồ Tam Bạc, nhà hát lớn) có nhiều khách sạn tiện nghi, đi lại thuận tiện. Nếu muốn nghỉ gần biển, có thể chọn khu Đồ Sơn hoặc khu du lịch Cát Bà. Hãy đặt phòng trước vào mùa cao điểm (mùa hè) để đảm bảo có chỗ nghỉ ưng ý.

Ăn uống và an toàn thực phẩm: Hải Phòng ẩm thực rất phong phú, nhưng nếu đi du lịch bụi, bạn nên lựa chọn quán ăn, quán chè uy tín (xem đánh giá trên mạng trước khi ăn). Tránh uống nước lã; nên mua nước đóng chai. Với các món hải sản, kiểm tra kỹ độ tươi và giá cả trước khi ăn để tránh tình trạng chặt chém.

Lễ hội và sự kiện đặc sắc: Hải Phòng nổi tiếng với Lễ hội Hoa Phượng Đỏ tổ chức hằng năm (thường đầu tháng 5, gắn liền với ngày 13/5 – Giải phóng Hải Phòng). Đây là sự kiện văn hóa quan trọng tôn vinh loài hoa biểu tượng của thành phố, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia. Lễ hội có nhiều hoạt động văn nghệ, triển lãm ảnh, diễu hành xe hoa rực rỡ và bắn pháo hoa lung linh khắp thành phố. Nếu đến đúng dịp, bạn hãy sắp xếp thời gian tham dự để cảm nhận không khí lễ hội đậm đà bản sắc địa phương và niềm tự hào của người Hải Phòng.

SƯU TẦM SƠN